معرفی مسجد ایاصوفیه استانبول

رهازار » مجله‌ رهاراز » جهان گردی » معرفی مسجد ایاصوفیه استانبول

زهرا پناهیده
جهان گردی

مسجد ایاصوفیه یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی جهان و نمادی از شکوه و عظمت امپراتوری بیزانس است. این مسجد در استانبول، ترکیه، واقع شده و در طول تاریخ کاربری‌های مختلفی داشته است. این مسجد امروزه یکی از پربازدیدترین جاذبه‌های گردشگری استانبول است. این مسجد با شکوه و عظمت خود، نمادی از تاریخ و فرهنگ ترکیه است.

فهرست مطالب

سال ساخت	۵۳۷ میلادی
موسس	ژوستینین اول
سبک معماری	معماری بیزانسی

آشنایی با ایاصوفیه

این مسجد یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی جهان و از جاهای دیدنی ترکیه است که در شهر استانبول واقع شده است. این مسجد در محله سلطان احمد در منطقه فاتح استانبول قرار دارد. این مسجد در مرکز شهر استانبول و در نزدیکی کاخ توپکاپی، مسجد آبی، و بازار بزرگ استانبول واقع شده است. مسجد ایا صوفیه یکی از شاهکارهای معماری جهان است که نشان‌دهنده عظمت و شکوه امپراتوری بیزانس و امپراتوری عثمانی است. این بنا که در طول تاریخ از کاربری‌های مختلفی برخوردار بوده است، امروزه به عنوان نماد شهر استانبول و ترکیه شناخته می‌شود. این مسجد با مساحت ۴۳۵۰۰ مترمربع و ظرفیت ۲۵۰۰۰۰ نفر، در زمان ساخت خود بزرگترین کلیسای جهان بود. این بنا با استفاده از گنبدی بزرگ و هشت گنبد کوچک و همچنین ستون‌های عظیم و طاق‌های بلند، طراحی شده است.

تاریخچه ایاصوفیه استانبول

نخستین بار در سال ۳۶۰ میلادی، یک کلیسای کوچک در محل این بنا ساخته شد. این کلیسا در سال ۴۰۴ میلادی پس از آتش‌سوزی ویران شد و سپس کلیسای جدیدی در سال ۴۱۵ میلادی ساخته شد. این کلیسا نیز در سال ۵۳۲ میلادی پس از شورش نیقیه ویران شد. در سال ۵۳2 میلادی، امپراتور روم شرقی، ژوستینین اول، دستور ساخت کلیسای جدیدی را در محل آن صادر کرد. این کلیسا توسط دو معمار مشهور، آنتئمیوس از ترال و ایسیدور از میلت، ساخته شد. ساخت این کلیسا تنها پنج سال طول کشید و در ۲۷ دسامبر ۵۳۷ میلادی افتتاح شد.

این بنا در زمان افتتاح، بزرگترین کلیسای جهان بود و گنبد آن ۳۱ متر قطر و ۵۵ متر ارتفاع داشت. این گنبد به قدری بزرگ بود که معماران آن را به معجزه تشبیه کرده بودند. این بنا به عنوان کلیسای جامع مسیحی ارتدوکس به مدت ۱۰۰۰ سال مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۴۵۳ میلادی، امپراتور عثمانی، محمد فاتح، استانبول را فتح کرد و آن را به مسجد تبدیل کرد. در دوران عثمانی، تغییراتی در ساختار این بنا ایجاد شد. این بنا در سال ۱۹۳5 میلادی توسط دولت ترکیه به موزه تبدیل شد. این موزه به مدت ۸۶ سال به عنوان موزه مورد بازدید قرار گرفت. در سال ۲۰۲۰ میلادی، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، دستور داد که این بنا به مسجد تبدیل شود. این تصمیم با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی کشورهای غربی و مسیحیان روبرو شد.

بیشتر بخوانید برج کج پیزا نمادی از مقاومت و زیبایی در گذر زمان

معماری مسجد ایاصوفیه

معماران این مسجد، ایسیدور از میلتوس و آنتمیوس از ترالس، از تکنیک‌های جدیدی در معماری استفاده کردند تا بتوانند گنبدی عظیم با قطر ۳۱ متر را بر فراز یک ساختمان مستطیلی شکل بنا کنند. این گنبد بر روی چهار ستون بزرگ قرار گرفته است و به دیوارهای ساختمان متصل شده است.

تزئینات داخلی این مسجد نیز بسیار باشکوه است. دیوارها و سقف‌ها با موزائیک‌های طلایی و رنگارنگ پوشیده شده‌اند که صحنه‌های مذهبی و تاریخی را به تصویر می‌کشند. این مسجد همچنین دارای دو مناره است که در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان ساخته شدند.

در اینجا برخی از ویژگی‌های معماری این مسجد ذکر شده است:

گنبد بزرگ: گنبد مسجد ۳۱ متر قطر دارد و بر روی چهار ستون بزرگ قرار گرفته است. این گنبد بزرگ‌ترین گنبد در جهان در زمان خود بود و هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین گنبدهای جهان است.
فیلپوش‌ها: گنبد مسجد با ۴۰ فیلپوش به دیوارهای ساختمان متصل شده است. فیلپوش‌ها قطعات سنگی هستند که به شکل یک قوس ساخته می‌شوند و از فروپاشی گنبد جلوگیری می‌کنند.
موزائیک‌ها: دیوارها و سقف‌های مسجد با موزائیک‌های طلایی و رنگارنگ پوشیده شده‌اند. این موزائیک‌ها صحنه‌های مذهبی و تاریخی را به تصویر می‌کشند.
مناره‌ها: این مسجد دارای دو مناره است که در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان ساخته شدند. این مناره‌ها به سبک معماری عثمانی ساخته شده‌اند.

این مسجد یک شاهکار معماری است که از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. این مسجد یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی استانبول است و سالانه میلیون‌ها نفر از آن بازدید می‌کنند.

طراح و معمار ایاصوفیه استانبول

این مسجد در استانبول ترکیه توسط دو معمار یونانی به نام‌های ایسیدور میلتوس (Isidore of Miletus) و آنتمیوس ترالس (Anthemius of Tralles) طراحی و ساخته شد. این دو معمار در سال ۵۳۲ میلادی به دستور امپراتور بیزانس، ژوستینین یکم، برای بازسازی یک کلیسا باستانی در این مکان انتخاب شدند. ساخت این کلیسا جدید پنج سال به طول انجامید و در سال ۵۳۷ میلادی به بهره‌برداری رسید.

ایسیسدوروس میلتوسی یک مهندس و ریاضیدان برجسته بود که در زمینه‌های مختلف از جمله نجوم، هندسه و مکانیک تبحر داشت. او همچنین در ساخت بسیاری از بناهای تاریخی دیگر در امپراتوری بیزانس مشارکت داشت. آنتمیوس ترالسی نیز یک مهندس و معمار ماهر بود که در زمینه ساخت سازه‌های عظیم و پیچیده مهارت داشت.

بخش های مختلف ایاصوفیه

مسجد دارای بخش های مختلفی است که هر کدام از آن ها ویژگی های خاص خود را دارند. برخی از مهم ترین بخش های آن عبارت اند از:

گنبد اصلی: گنبد اصلی مسجد که با ارتفاع 55 متر و قطر 31 متر یکی از بزرگترین گنبدهای جهان است. این گنبد در سال 537 میلادی ساخته شد و در طول تاریخ بارها مورد بازسازی قرار گرفته است.
ستون آرزو: یکی از ستون های بنای مسجد که به ستون آرزو معروف است. گفته می شود که اگر کسی دست خود را داخل دایره طلایی رنگی که در وسط این ستون قرار دارد بگذارد و آرزو کند، آرزویش برآورده می شود.
درب مرمرین: یکی از درهای ورودی مسجد که با سنگ مرمر ساخته شده است. این در دو لنگه دارد که یکی نماد بهشت و دیگری نماد جهنم است.
موزائیک های دیواری: مسجد دارای موزائیک های دیواری بسیار زیبایی است که از دوره های مختلف تاریخی به جا مانده اند. این موزائیک ها صحنه های مذهبی و تاریخی را به تصویر می کشند.
مناره ها: بنای مسجد دارای چهار مناره است که در قرن شانزدهم میلادی به آن اضافه شدند. این مناره ها از آجر ساخته شده اند و ارتفاع هر کدام از آنها 61 متر است.

بیشتر بخوانید جاهای دیدنی سوئد

زمان بازدید از ایا صوفیه و هزینه بازدید

ایا صوفیه در استانبول ترکیه در فصل تابستان (۱ آوریل تا ۳۰ سپتامبر) ۰۹:۰۰ تا ۱۹:۰۰ و در فصل زمستان (۱ اکتبر تا ۳۱ مارس): ۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰ باز است. در روزهای جمعه، این مسجد برای نماز جمعه از ساعت 10 صبح تا 12 ظهر بسته است. بازدیدکنندگان می توانند از ساعت 2 بعد از ظهر تا 5 عصر در این روزها از مسجد بازدید کنند. در روزهای تعطیل رسمی ترکیه، مسجد ایا صوفیه از ساعت 9 صبح تا 5 عصر باز است. هزینه بازدید از این مسجد در سال 2023، 60 لیر ترکیه است. کودکان زیر 6 سال نیازی به پرداخت هزینه بلیط ندارند.

زمان بازدید

فصل تابستان (۱ آوریل تا ۳۰ سپتامبر): ۰۹:۰۰ تا ۱۹:۰۰

فصل زمستان (۱ اکتبر تا ۳۱ مارس): ۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰

هزینه بازدید

60 لیر ترکیه برای بزرگسالان

زمان های تعطیل

دوشنبه ها و ساعات نماز

نحوه دسترسی به مسجد ایاصوفیه

این مسجد در منطقه سلطان احمد استانبول قرار دارد. این منطقه در مرکز شهر و در کنار میدان تقسیم واقع شده است. بنابراین، دسترسی به آن بسیار آسان است. می‌توان با وسایل حمل و نقل عمومی، تاکسی یا پیاده به مسجد دسترسی پیدا کرد. استانبول دارای یک شبکه گسترده از وسایل حمل و نقل عمومی است که شامل اتوبوس، تراموا، مترو و کشتی است. برخی از روش های دسترسی به این مسجد به شرح زیر هستند:

اتوبوس: خط 146T از میدان تقسیم به سمت این مسجد می‌رود.
تراموا: خط T1 از کاباتاش به سلطان احمد می‌رود.
مترو: خط M2 از میدان تکسیم به سلطان احمد می‌رود.
کشتی: از هر یک از اسکله‌های استانبول می‌توان با کشتی به اسکله سلطان احمد رفت.
تاکسی: تاکسی‌ها در استانبول به وفور یافت می‌شوند و یکی از راحت‌ترین راه‌ها برای رسیدن به این مسجد هستند.
پیاده: اگر از منطقه سلطان احمد یا میدان تکسیم شروع کنید، می‌توانید پیاده به مسجد بروید. این مسیر حدود 15 دقیقه طول می‌کشد.

قوانین بازدید از ایاصوفیه

بازدید از مسجد برای عموم آزاد است، اما گردشگران باید از قوانین خاصی پیروی کنند. این قوانین عبارت اند از:

کفش‌های خود را در ورودی مسجد درآورید.
لباس مناسب و پوشیده بپوشید.
بانوان باید موهای خود را بپوشانند.
از خوردن و آشامیدن در مسجد خودداری کنید.
از صحبت کردن با صدای بلند در مسجد خودداری کنید.
از عکاسی و فیلمبرداری بدون اجازه مسئولین مسجد خودداری کنید.
در زمان نماز در مسجد سکوت کنید.

جاذبه های گردشگری اطراف مسجد ایاصوفیه

در اطراف این مسجد، جاذبه های گردشگری متعددی وجود دارد که می توان در یک تور ترکیه از آن ها بازدید کرد. برخی از این جاذبه های گردشگری عبارت اند از:

مسجد آبی: مسجد آبی یکی از زیباترین مساجد جهان است که در فاصله کمی از مسجد ایا صوفیه قرار دارد. این مسجد به دلیل کاشی های آبی رنگش که در داخل و خارج مسجد به کار رفته است، به این نام معروف شده است.
آب انبار باسیلیکا: آب انبار باسیلیکا یکی از بزرگترین آب انبارها در جهان است که در زمان امپراتوری بیزانس ساخته شده است. این آب انبار در زیرزمین قرار دارد و دارای 336 ستون است.
میدان هیپودرم: میدان هیپودرم یکی از میدان های تاریخی استانبول است که در زمان امپراتوری روم ساخته شده است. این میدان در گذشته محل برگزاری مسابقات اسب سواری و ارابه رانی بوده است.
موزه باستان شناسی استانبول: موزه باستان شناسی استانبول یکی از بزرگترین موزه های جهان است که دارای مجموعه ای از آثار باستانی از دوران مختلف است. این موزه در نزدیکی مسجد قرار دارد.
کاخ توپکاپی: کاخ توپکاپی یکی از بزرگترین و مجلل ترین کاخ های جهان است که در دوران امپراتوری عثمانی محل اقامت سلاطین عثمانی بوده است. این کاخ در فاصله کمی از مسجد قرار دارد.

علاوه بر این جاذبه های گردشگری، در اطراف مسجد، بازارهای سنتی، رستوران ها و کافه های متعددی نیز وجود دارد که می توان از آن ها بازدید کرد.

فاصله مسجد تا میدان تکسیم

فاصله این مسجد تا میدان تکسیم حدود 6 کیلومتر است. با تاکسی یا دولموش حدود 20 دقیقه طول می‌کشد تا از میدان تکسیم به مسجد برسید. همچنین می‌توانید با تراموا به این مسجد بروید. برای این کار باید از میدان تکسیم سوار خط T1 تراموا شوید و در ایستگاه سلطان احمد پیاده شوید. باقی مسیر را تا مسجد پیاده‌روی کنید که بیش از 5 دقیقه طول نمی‌کشد.

سخن پایانی

مسجد ایاصوفیه یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین بناهای تاریخی جهان است که در طول تاریخ به عنوان کلیسا، مسجد و موزه مورد استفاده قرار گرفته است و به عنوان یکی از شاهکارهای معماری جهان شناخته می‌شود. بازدید از این مسجد در زمان سفر به تور استانبول برای هر گردشگری واجب است.